RainTools controleert functioneren regenwatervoorzieningen

Startscherm RainTools

De derde testversie van RainTools is sinds 2 mei 2016 beschikbaar. Met RainTools kunt u het functioneren van verschillende soorten regenwatersystemen en -voorzieningen simuleren en controleren. Dit artikel geeft een beeld van de toepassingsmogelijkheden en ontwikkelingen.

In essentie is RainTools een digitaal en dynamisch vervolg op de statische tabellen uit Berekenen infiltratievoorzieningen. Met de specifieke rekentools binnen het programma (zie startscherm) kunt u het functioneren van verschillende regenwatersystemen en -voorzieningen onder invloed van extreme buien of neerslagreeksen simuleren. In detail kunt u bijvoorbeeld kleinschalige voorzieningen op eigen terrein doorrekenen. Systemen voor grotere gebieden simuleert u globaler. Een voorbeeld daarvan is de vergelijking van het functioneren van regenwatersystemen onder invloed van extreme buien, zoals uitgewerkt in de publicatie Regenwatersystemen op de testbank.


Toepassingsmogelijkheden
Met RainTools wil Stichting RIONED een brede doelgroep op een toegankelijke manier bewust maken van het functioneren van samengestelde regenwatersystemen. Centraal staat de waterbalans. Sprekend voorbeeld daarvan is de verwerking van regenwater op eigen terrein. Het gaat daarbij om het functioneren van zowel enkelvoudige voorzieningen (zoals infiltratiekratten) als voorzieningen in onderlinge samenhang, zoals de werking van een (groen) dak in combinatie met een doorlatend terras of een laagteberging en infiltratie in de tuin. RainTools heeft een laagdrempelige gebruikersinterface met op specifieke situaties toegesneden rekentools, zoals voor:

  • het voorkomen van wateroverlast in tunnels;
  • het dimensioneren van regenwatermaatregelen rond de woning;
  • het controleren van het functioneren van infiltratievoorzieningen;
  • het dimensioneren van tanks om regenwater te benutten.
Simulatie in RainTools verwerken regenwater op eigen terrein

Daarnaast is een specifieke toepassing ontwikkeld om het gezondheidsrisico van een fontein in een overstortvijver voor mensen in de omgeving van die vijver te simuleren.

Regenwater op eigen terrein
Het verwerken van regenwater op eigen terrein komt meer in de belangstelling te staan. RainTools berekent de waterbalans van een perceel waarbij een woning met of zonder groen dak het water geheel of gedeeltelijk afvoert naar een terras, tuin of ondergrondse infiltratievoorziening. In de toepassing kunt u de tuin voorzien van een overloop naar het openbare rioolstelsel dat naar verhouding tot de grootte van het perceel is gemodelleerd.
 
Met RainTools kunt u de effecten van maatregelen in de eigen tuin bepalen, ook in samenhang met de effecten op het functioneren van het openbare rioolstelsel. Hoeveel berging moet u in de tuin realiseren om een (zeer) extreme bui redelijkerwijs (met hinder, maar zonder overlast) te kunnen verwerken? Wat is effectiever: een doorlatend terras met daaronder een flinke buffer of een grasveld? Hoe groot is het effect van maatregelen op eigen terrein op de belasting van het openbare gebied? Interessant om te zien is welke maatregelen beter werken dan andere en hoeveel inspanning nodig is om extreme buien (weliswaar met ongemak, maar zonder overlast) te kunnen verwerken.

Wateroverlast in tunnels
Het tegengaan van wateroverlast in tunnels als gevolg van extreme buien blijkt in de praktijk lastig te zijn. Het gaat erom de capaciteit van een tunnelgemaal af te stemmen op de inhoud van het bufferbassin, rekening houdend met een beperkte berging van water op straat op de tunnelbodem en een groot effect van het afvoerende oppervlak via de toegangswegen. Met deze toepassing binnen RainTools kunt u modelmatig bepalen of, en zo ja hoe, het mogelijk is om tunnels droog te houden, ook bij de meest extreme buien.

Benutten van regenwater
In deze toepassing kunt u met neerslagreekssimulaties de effectiviteit van tanks controleren die regenwater benutten Deze tegel binnen RainTools is een specifiekere uitvoering van de C2200-tegel, waarbij de watervraag (het beoogde gemiddelde gebruik van regenwater) als variabele is toegevoegd. Per situatie kunt u voor een aantal varianten de ideale combinatie van dakoppervlak, volume benuttingstank en watervraag bepalen.

Ontwikkelingen
Twee nieuwe toepassingen in RainTools zijn in ontwikkeling:

  • De infiltratietegel gaan we uitbreiden met nieuwe rekentechnieken, meer flexibiliteit in het schematiseren van voorzieningen en de online (landelijke) registratie van meetprojecten (infiltratieproeven). Dankzij deze registratie kunt u gegevens en resultaten van metingen direct in een gebruikerscommunity uitwisselen en zo van elkaars informatie en ervaringen profiteren. Het systematisch en uniform monitoren van de werking van infiltratievoorzieningen is essentieel voor doelmatig beheer.
  • De ‘wijktegel’ waarmee u de effecten van extreme buien op een aantal wijkconcepten kunt simuleren en de werking van maatregelen kunt bepalen. Het doel van deze rekentegel is om de ordegrootte van maatregelen in een systeem beter te kunnen inschatten. Dit gaat een stap verder dan de huidige praktijk, waarbij beheerders vaak individuele maatregelen dimensioneren en weinig aandacht schenken aan de totale waterbalans van een gebied.

Testversie 3 nu beschikbaar
Een brede gebruikersgroep met deelnemers van gemeenten, waterschappen, adviesbureaus en onderwijsinstellingen test de RainTools-software. We zijn inmiddels toe aan de derde testversie. De belangstelling is groot, maar de ruimte om tijd te investeren is per deelnemer vaak beperkt. We nemen dan ook de tijd om de software goed te testen. Steeds meer gebruikers maken kennis met het programma en leveren waardevolle informatie voor verbeteringen en uitbreidingen. Wilt u ook kennismaken met RainTools? Meld u dan aan.